काठमाडौँ, पुस २०- यस वर्ष देशभर धानको उत्पादन ४ प्रतिशतले बढेको छ । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा धानको उत्पादन ४.०४ प्रतिशतले बढेर ५९ लाख ५५ हजार ४७६ मेट्रिक टन उत्पादन भएको छ । गत आव २०८०/८१ मा ५७ लाख २४ हजार २३४ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको थियो ।
आजको गोरखापत्र दैनिकमा समाचार छ, धान बाली लगाइएको क्षेत्रफलमा सामान्य कमी आउँदा पनि उत्पादकत्वमा आएको सकारात्मक वृद्धिले धानको कुल उत्पादन बढेको मन्त्रालयले जनाएको छ । यस वर्ष बर्खे र चैते गरी १४ लाख २० हजार ६३६ हेक्टरमा धान रोपाइँ भएको थियो, जुन गत वर्षभन्दा १.२८ प्रतिशतले कमी हो । गत वर्ष १४ लाख ३८ हजार ९८९ हेक्टरमा धान रोपिएको थियो ।
यस वर्ष धानको औसत उत्पादकत्व प्रतिहेक्टर ४.१९ मेट्रिक टन पुगेको छ । मन्त्रालयका प्रवक्ता डा। मतिना जोशी वैद्यले रासायनिक मल, उन्नत जातको बिउ र समयमा वर्षा हुँदा धान उत्पादन बढेको जानकारी दिनुभयो ।
धानको औसत मूल्य प्रतिकिलो ३२ रुपियाँका दरले हिसाब गर्दा यस वर्ष एक खर्ब ९० अर्ब ५७ करोड ५२ लाख ३२ हजार रुपियाँ बराबरको धान उत्पादन भएको छ । चालु आवका लागि सरकारले मोटा धान प्रतिक्टिन्टल तीन हजार ४१० रुपियाँ ५१ पैसा र मध्यम धानको तीन हजार ५८० रुपियाँ ६२ पैसा निर्धारण गरेको छ । यस वर्ष बाढीपहिरोका कारण केही प्रदेशमा धानको उत्पादन घटे पनि केही प्रदेशमा उत्पादन बढ्दा धानको राष्ट्रिय उत्पादन बढेको उहाँको भनाइ छ ।
मन्त्रालयका अनुसार यस वर्ष कोशी, मधेश, लुम्बिनी र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा धानको उत्पादन बढेको र बागमती, गण्डकी र कर्णाली प्रदेशमा घटेको छ । रुकुमपश्चिममा धान लगाइएको क्षेत्रफल गत वर्षको तुलनामा कमी रहेकाले समग्र कर्णाली प्रदेशको उत्पादनमा कमी आएको हो । यसै गरी नवलपरासीपूर्व केही भागमा बर्खे धानको बाला नलाग्ने समस्या देखा परी उत्पादनमा कमी आउँदा र लमजुङ जिल्लामा धान लगाइएको क्षेत्रफल परिमार्जन हुँदा कुल धान भित्र्याइएको क्षेत्रफलमा कमी आई उत्पादनमा कमी हुन आएको छ ।
मन्त्रालयका अनुसार यस वर्ष सबैभन्दा धेरै मधेश प्रदेशमा तीन लाख ७४ हजार ११७ हेक्टर क्षेत्रफलमा १४ लाख ८० हजार ८३० मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ । कोशी प्रदेशमा तीन लाख २९ हजार २१२ हेक्टर क्षेत्रफलमा १४ लाख ६६ हजार ५१८ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ ।
यस्तै बागमती प्रदेशमा एक लाख २५ हजार १५७ हेक्टर क्षेत्रफलमा चार लाख ९८ हजार ६६२ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ । गण्डकी प्रदेशमा ९७ हजार ९५९ हेक्टर क्षेत्रफलमा तीन लाख ७९ हजार ३२ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ । लुम्बिनी प्रदेशमा दुुई लाख ९९ हजार ७६९ हेक्टर क्षेत्रफलमा १३ लाख ६४ हजार ३१ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ ।
यस्तै कर्णाली प्रदेशमा ३९ हजार ७६३ हेक्टर क्षेत्रफलमा एक लाख ३० हजार १९१ मेट्रिक टन र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा एक लाख ५४ हजार ६६० हेक्टर क्षेत्रफलमा छ लाख ३६ हजार २१२ मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको छ ।
