काठमाडौं, पुस २९-  कृषि उत्पादन बढाउने उद्देश्यले कृषिमा मल्चिङ प्रविधि प्रयोग गर्ने कृषक बढ्दै गए पनि त्यहाँ प्रयोग हुने प्लास्टिकको व्यवस्थापनमा सरकारी निकाय र कृषकले ध्यान दिन सकेका छैनन् । यसले गर्दा कृषिमा प्लास्टिक प्रदूषण बढाएको छ ।

चीन, अमेरिका, इजरायललगायतका देशमा मल्चिङ प्रविधिमा निश्चित समयमा त्यहीँ कुहिने सामग्रीको प्रयोग गरेर मल्चिङ विधि प्रयोग हुने भए पनि नेपालमा भने सिधै प्लास्टिककै प्रयोग गरिन्छ । विदेशमा मल्चिङमा कागजको प्रयोग हुने गरे पनि नेपालमा भने अन्धाधुन्ध नै प्लास्टिकको प्रयोग भइरहँदा पनि सरकारी निकायले त्यसको व्यवस्थापनमा खासै चासो भने दिन सकेका छैनन् ।

सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय सरकारको प्रतिस्पर्धा बनेको अनुदानमा मल्चिङ प्रविधिको विस्तार र प्लास्टिक टनेलमा खेतीमा विस्तार भए पनि त्यहाँ प्रयोग हुने प्लास्टिकको दीर्घकालीन व्यवस्थापनमा ठुलो चुनौती देखिएको त्यस क्षेत्रका विज्ञले उल्लेख गरेका छन् ।

सहजै नगल्ने, जलाउँदा वातावरण र वायु प्रदूषण हुने र त्यत्तिकै फालेमा हावा, माटो, वातावरण र पानी प्रदूषित बनाउने भएकाले मल्चिङमा प्रयोग हुने प्लास्टिकको दीर्घकालीन व्यवस्थापनमा चुनौती देखिएको लामो समयदेखि कृषि क्षेत्रमा आबद्ध कृष्ण धितालले जानकारी दिनुभयो । तरकारीमा आत्मनिर्भर बनाउन मल्चिङ खेतीले सहयोग गरे पनि त्यसमा प्रयोग हुने प्लास्टिकको दीर्घकालीन व्यवस्थापनमा ध्यान पु¥याउन भने आवश्यक हुने उहाँले स्पष्ट पार्नुभयो ।

कृषिमा कुन स्तरमा के कति प्लास्टिकको प्रयोग भएकोबारे सरकारी तथा गैरसरकारी निकायसँग तथ्याङ्कसमेत छैन । विभिन्न निजी कम्पनीलाई मल्चिङमा प्रयोग हुने प्लास्टिकको आयात तथा उत्पादनमा अनुमति दिए पनि कति परिमाणमा आयात भएको छ भन्नेमा कुनै निकायसँग तथ्याङ्क नभएपछि व्यवस्थापनमा झनै समस्या देखिने भएको हो ।

खेती गर्न मल्चिङ र टनेलमा प्रयोग हुने प्लास्टिक आयातको अवस्थाको विवरण कुनै निकायसँग छैन । मल्चिङ जमिनमा र टनेल आकाशमा प्रयोग हुने प्रविधि हो । आजको गोरखापत्र दैनिकमा समाचार छ,